طب آیورودا (Ayurveda) یکی قدیمی‌ترین روش‌های درمانی جهان است که تمام بدن را در بر می‌گیرد.

این روش درمانی ۳۰۰۰ سال پیش در هند ایجاد شد.

بر اساس آموزه‌های آیورودا، سلامت به تعادل ظریفی بین ذهن و بدن و روح بستگی دارد.

هدف اصلی این طب تقویت سلامتی است نه مبارزه با بیماری.

آیورودا چیست؟

آیورودا یکی از علوم کهن هندی است که با استفاده از تعادل ذهن و بدن و روح، باعث بهبود و تقویت سلامتی می‌شود.

• پاکسازی بدن؛
• مقاومت در برابر بیماری؛
• حفظ تعادل ذهن و بدن و روح.

هدف طب آیورودا پیشگیری از بیماری با برقراری تعادل است نه اینکه با بیماری مقابله کند.

• رژیم‌ غذایی آیوردا؛
• یوگا؛
• ماساژ؛
• رایحه‌درمانی یا آروماتراپی؛
• روغن‌ها و ادویه‌های درمانی.

گیاهان دارویی آیورودا

۱. جینسینگ هندی یا آشواگاندها

 

جینسینگ هندی نوعی گیاه کوچک چوبی است که در هند و شمال آفریقا رشد می‌کند.

ریشه‌ و میوه‌های این گیاه برای تهیه یکی از محبوب‌ترین داروهای گیاهی آیورودا استفاده می‌شوند.

این دارو به بدن شما کمک کند استرس را بهتر تحمل کند.

بر اساس تحقیقات، جینسینگ هندی هورمون کورتیزول را کاهش می‌دهد، هورمونی که به‌دلیل استرس شدید و طولانی‌مدت از غدد فوق‌کلیوی ترشح می‌شود.

این داروی گیاهی برای درمان اختلالات استرس و اضطراب نیز کاربرد دارد.

تحقیقات نشان می‌دهند که جینسینگ هندی می‌تواند باعث افزایش رشد ماهیچه، حافظه و باروری در مردان شود و قند خون را نیز بکاهد.

البته برای اثبات این فواید تحقیقات بیشتری لازم است. همچنین عده‌ای اعتقاد دارند که این دارو می‌تواند باعث کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی شود.

۲. کندر

کندر که از صمغ درخت کندر به دست می‌آید، می‌تواند باعث کاهش التهاب شود.

بر اساس تحقیقات انجام‌شده روی حیوانات، این گیاه می‌تواند به‌اندازه یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی مؤثر باشد، اما عوارض جانبی کمتری بر جای بگذارد.

این گیاه دارویی می‌تواند باعث کاهش درد، تقویت حرکت و افزایش دامنه حرکات افراد مبتلا به آرتروز و روماتیسم شود.

همچنین این دارو با ورم لثه مبارزه می‌کند و می‌تواند از عفونت‌های دهانی پیشگیری کند.

خواص دیگر کندر عبارت‌اند از:

• بهبود هضم غذا در افراد مبتلا به زخم روده بزرگ و بیماری کرون (که موجب التهاب روده می‌شود)؛
• بهترشدن تنفس افرادی که به آسم مزمن مبتلا هستند.

۳. اطریفل یا تریفالا (Triphala)

اطریفل دارویی گیاهی از دسته آیورودا است که شامل ۳ میوه کوچک دارویی می‌شود:

• آملا یا انگورفرنگی هندی؛
• بیب‌هیتاکی؛
• هاریتاکی.

آزمایش‌های انجام‌شده روی حیوانات نشان می‌دهند که تریفالا باعث کاهش التهاب ناشی از آرتروز و همچنین پیشگیری و کاهش رشد بعضی سرطان‌ها می‌شود.

این گیاه دارویی همچنین مسهلی طبیعی است و می‌تواند باعث کاهش یبوست، درد شکم و نفخ شود و عملکرد روده‌ها را بهبود ببخشد.

علاوه بر این موارد، تریفالا می‌تواند از تجمع جرم دندان و رشد باکتری در دهان جلوگیری کند و باعث کاهش التهاب لثه شود.

۴. براهمی (Brahmi)

گیاه براهمی می‌تواند به‌اندازه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی در کاهش التهاب شدید مؤثر باشد.

این گیاه دارویی می‌تواند باعث افزایش یادگیری، توجه، حافظه و درک اطلاعات شود و همچنین علائم بیماری ADHD را کاهش دهد،

علائمی مانند:

• بی‌توجهی؛
• تصمیم‌گیری ناگهانی؛
• اختیار اندک بر اعمال؛
• بی‌قراری.

۵. زیره سبز

زیره سبز که از ادویه‌های دارویی مدیترانه‌ای و جنوب‌غربی آسیاست، از دانه‌های گیاه زیره به دست می‌آید.

این ادویه می‌تواند آنزیم‌های گوارشی را تقویت کند و ترشح صفرا را از کبد افزایش دهد که باعث تجزیه آسان‌تر چربی می‌شود.

بنابر تحقیقات، زیره در کاهش علائم سندروم روده تحریک‌پذیر مثل درد شکمی و نفخ نیز نقش دارد.

علاوه بر این موارد، زیره می‌تواند از دیابت نوع ۲ پیشگیری کند. این ادویه قند خون را پایین می‌آورد و حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد.

همچنین می‌تواند با افزایش کلسترول خوب و کاهش کلسترول بد، از بیماری‌های قلبی پیشگیری کند.

زیره می‌تواند خطر عفونت‌های غذایی را کاهش دهد و از رشد بعضی باکتری‌ها جلوگیری کند.

۶. ادویه زردچوبه

زردچوبه که رنگ و بوی منحصربه‌فردی به غذاهای ایرانی می‌دهد، به‌دلیل اثرات قوی آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی خود داروی محبوبی است.

این ادویه می‌تواند از بسیاری از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مؤثرتر باشد و هیچ یک از مضرات آنها را ندارد.

همچنین زردچوبه می‌تواند باعث پیشگیری از بیماری قلبی شود و این کار را با افزایش جریان خون انجام می‌دهد.

این تأثیر تا حدی با ورزش‌کردن و استفاده از بعضی داروها برابری می‌کند.

زردچوبه می‌تواند عملکرد مغز را نیز تقویت کند و باعث پیشگیری از بیماری‌هایی مانند آلزایمر و افسردگی شود.

۷. ریشه شیرین‌بیان

ریشه شیرین‌بیان می‌تواند باعث کاهش التهاب شود و با ویرو‌س‌ها و باکتری‌ها مبارزه کند.

این گیاه دارویی در بهبود گلودرد و سلامت دهان و همچنین کاهش خرابی دندان نقش مهمی دارد.

شیرین‌بیان می‌تواند باعث پیشگیری از سوزش سر معده، نفخ، تهوع و زخم معده شود.

اگر شیرین‌بیان روی پوست استفاده شود، علائم تحریک پوستی مثل قرمزی، خارش و تورم را کاهش می‌دهد.

۸. گیاه آب‌قاشقی (Gotu kola)

آب‌قاشقی یکی دیگر از گیاهان دارویی محبوب طب آیورودا است.

این گیاه دارویی از گیاهی بی‌مزه و بی‌بو با برگ‌های سبز بادبزنی گرفته می‌شود که درون و اطراف آب رشد می‌کند.

س از سکته مغزی، آب‌قاشقی می‌تواند باعث تقویت حافظه شود.

علاوه بر این، این گیاه دارویی می‌تواند باعث کاهش استرس، اضطراب و افسردگی شود.

همچنین آب‌قاشقی می‌تواند از ترک‌های پوستی پیشگیری کند، واریس را کاهش دهد، سرعت التیام زخم‌ها را بهبود ببخشد و اگزما را از بین ببرد.

۹. خیارچنبر تلخ (Bitter melon)

خیارچنبر تلخ از خانواده کدو سبز، کدو تنبل، کدوحلوایی و خیار است.

این گیاه در غذاهای آسیایی به کار می‌رود و سرشار از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌های قوی است.

خیارچنبر تلخ می‌‌تواند قند خون را کاهش دهد و باعث تقویت ترشح هورمون انسولین شود که میزان قند را تنظیم می‌کند.

۱۰. هل

هل که ملکه ادویه‌ها نیز نامیده می‌شود، همیشه بخش مهمی از طب کهن آیورودا بوده است.

پودر هل می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود.

همچنین استنشاق روغن هل می‌توان باعث افزایش ورود اکسیژن به ریه‌ها در هنگام ورزش شود.

هل در برابر باکتری هلیکوباکتر پیلوری محافظت ایجاد میکند که از عوامل شایع زخم معده به شمار می‌رود.

همچین در کاهش زخم‌های گوارشی و حتی نابودی آنها نیز تأثیر چشمگیری دارد.

فواید طب آیورودا

• استرس و اضطراب

همان طور که ذکر شد، مراقبه، بخش مهمی از درمان آیورودا است.

که به تعادل سطح هورمونی و  پیشگیری از سطح استرس و اضطراب، به شکل زیادی، کمک می کند.

• فشار خون

انواع مختلفی از گیاهان و غذا ها وجود دارند که برای کاهش فشار خون، مفید می باشند.

هل، گیلاس زمستانی، آب قاشقی، همچنین عسل و سیر، به شکل گسترده ای در این درمان طبیعی، مانند مدیتیشن و ماساژ، استفاده می شوند.

• بهبود آسیب یا بیماری

تمیز کردن پوست با روغن های مهم و مورد نیاز، نوعی عمل ماساژ کلیدی در آیورودا محسوب می شود.

به طوری که این عمل بسیار شناخته شده است و به منظور افزایش گردش خون و کاهش التهاب مورد استفاده قرار می گیرد.

علاوه بر این گیاهانی مانند ریحان و گیلاس زمستانی را برای درمان دهان یا استفاده موضعی تجویز می کنند.

که به سرعت زخم را التیام داده و اثرات ظاهری آن را از بین می برد.

• کاهش وزن

یکی از 3 نوع دوشا (dosha) مربوط به فعالیت های متابولیکی می باشد.

که هر روز می تواند توسط متغیر های مختلف بی شماری، تحت تاثیر قرار گیرد.

برای رفع استرس و برخی از روغن های ضروری و پیشگیری از پرخوری و افزایش متابولیسم، کمک فراوانی می کند.

• تعادل هورمونی

در درمان های آیورودا از جینسینگ پرویی و برزیلی، گیلاس زمستانی و جوی دو سر، برای تنظیم تیروئید و کاهش علائم مربوط به هورمون ها در بدن استفاده می شود.

• دیابت

بسیاری از درمان های آیورودا مربوط به تنظیم سوخت و ساز بدن و فرآیند هایی مانند هضم، جذب مواد مغذی و انتشار هورمون ها هستند که نقش بسزایی را ایفا می کنند.

بنابراین هنگامی که از آیورودا برای درمان دیابت استفاده می شود، می توان با مصرف موادی مانند شنبلیله، تخم ریحان، گیاه اوجن تفاوت عمده ای را در بدن ایجاد کرد.

---